Η Δαιμόνια Νύμφη στις δυόμισι δεκαετίες που υπάρχει ως μουσικό σχήμα έχει καταφέρει να κερδίσει τον σεβασμό ακροατών με εντελώς διαφορετικά ακούσματα, από φίλους της folk μέχρι φίλους του metal, χωρίς ποτέ να καταφύγει σε οποιουδήποτε είδους συμβιβασμούς. Μάλιστα το έργο του γκρουπ τυγχάνει αναγνώρισης και στο εξωτερικό (ως Daemonia Nymphe), κάτι στο οποίο συνέβαλλε καταλυτικά η μετοίκιση του από χρόνια στην Αγγλία. Η πρόσφατη συναυλιακή επιστροφή της Δαιμόνιας Νύμφης στη γενέθλια γη μετά από μια δεκαετία καθώς και η επανακυκλοφορία του εμβληματικού άλμπουμ Ψυχοστασία, αποτέλεσαν την αφετηρία για το παρόν αφιέρωμα. Αρχικά μπορείτε να διαβάσετε την γνώμη του Local Fuzz για το δίσκο Ψυχοστασία, ο οποίος επανακυκλοφορεί με πρόσθετο μάλιστα υλικό και κατόπιν συναισθήματα και εικόνες από την πρόσφατη παράσταση τους στο Gagarin.
Psychostasia (2013/ Επανακυκλοφορία -2018)
Γέμισαν με αέρα οι αυλοί, οι χορδές των κιθάρων πάλλονται ξανά, τα τεντωμένα δέρματα δονούν τον χώρο, η μουσική της Δαιμόνιας Νύμφης ζωντανεύει για άλλη μία φορά. Με βήμα αργό και σταθερό, τελετουργικό, ακολουθούμε την πεπατημένη αιώνων πιάνοντας πάλι εκείνο τον χορό που χρόνια τώρα αναβιώνουν τα μέλη της Νύμφης. Έξι χρόνια από το “Krataia Asterope”, ο Σπύρος Γιασαφάκης και η Εύη Στεργίου άναψαν πάλι τις φωτιές των βωμών των αρχαίων θεών, περιπλανήθηκαν σε χρονολογίες όπου η ιστορία δεν τις έχει αγγίξει κι επέστρεψαν με έναν εκπληκτικό δίσκο, την “Ψυχοστασία” (αναφορά στη δοξασία για το μεταθανάτιο ζύγισμα των ψυχών), στον οποίο ο ακροατής βυθίζεται σ’ αυτόν τον γνώριμο μεσμερισμό της μουσικής τους.
Η προσπάθεια των DAEMONIA NYMPHE για την αναβίωση μιας μουσικής παράδοσης δύο και πλέον χιλιάδων χρόνων, είναι λίγο πολύ γνωστή. Μέσα από τον ήχο της λύρας, της φλογέρας, του βαρβίτου, της πανδούρας και κάτω από τις σύγχρονες επιρροές της neofolk σκηνής, προσπάθησαν να προσεγγίσουν όσο το δυνατό περισσότερο τις μουσικές ρίζες της αρχαίας ελληνικής επικράτειας. Αν τώρα το εγχείρημά τους μπορεί να σταθεί ιστορικά τεκμηριωμένο είναι κάτι που δε το γνωρίζω, μιας και θαρρώ πως χρειάζεται κάτι παραπάνω από τις απλές γνώσεις περί μουσικής για να καταλήξεις σε κάποιο συμπέρασμα. Ωστόσο όλα αυτά τα χρόνια το δημιουργικό αυτό ντουέτο καταφέρνει αναμφίβολα να κεντρίσει την προσοχή μας γεμίζοντας με εικόνες και συναισθήματα όλες εκείνες τις ώρες από την δύση έως την ανατολή του ηλίου. Προσωπικά, στοιχειωμένος ακόμα από τη δεύτερη ομότιτλη κυκλοφορία τους το 2002, αδυνατώ να διακρίνω την ποιότητα των μεταγενέστερων έργων τους, περισσότερο λόγω της στασιμότητας της συνθετικής τους πορείας. Το “Remixed” (2005) μαζί με το “Krataia Asterope” (2007) βάδισαν ακριβώς στα ίδια σκοτεινά μυσταγωγικά μονοπάτια του “Daemonia Nymphe” (2002), λες κι η τεχνοτροπία ως αυτοσκοπός παρέσερνε το περιεχόμενο της μουσικής. Όχι ότι δεν υπήρχαν μελωδικές αναλαμπές και πρωτότυποι ρυθμοί στις εν λόγω κυκλοφορίες, απλά οι συνθέσεις μπορούσαν να εκληφθούν διαφορετικές εκδοχές μιας κεντρικής ιδέας. Αυτή λοιπόν είναι η μόνη και μεγάλη διαφορά που διαχωρίζει τον ήχο του “Psychostasia” από το παρελθόν του συγκροτήματος.
Στον νέο δίσκο τα μέλη της Δαιμόνιας Νύμφης διευρύνουν τον χωροχρονολογικό ορίζοντα των επιρροών τους, κι από τα Ορφικά κι Ελευσίνια μυστήρια κατευθύνονται προς την Θρακιώτικη γη, ενώ από τις παγανιστικές επικλήσεις στον νέο-μπαρόκ new age αισθησιασμό του “Selene‘s Awakening Horos“, που θυμίζει κάτι από DIRTY GRANNY TALES. Το “Psychostasia” έχει βγει από την βαριά αντάρα που κύκλωνε το θεϊκό βουνό, δημιουργώντας έτσι μια ελαφρότερη ατμόσφαιρα στον ακροατή, προσανατολίζοντάς τον σε πιο αιθέρια βιώματα. Η συνοχή των κομματιών μπορεί να μην είναι το ίδιο αδιάλειπτη, ωστόσο όλα τα τραγούδια διέπονται από μια μελωδική γλυκόπικρη οξύτητα, σήμα κατατεθέν, των κεντρικών Βαλκανίων. Μια ταυτότητα που δύσκολα προσεγγίζεις χωρίς την απαραίτητη βοήθεια από σπουδαίους μουσικούς όπως την Dessislava Stefanova από την βουλγαρική χορωδία του Λονδίνου, τον Peter Ulrich (άλλοτε κρουστό των DEAD CAN DANCE) καθώς και την Δήμητρα Γαλάνη, σε ένα ρόλο όχι και τόσο ουσιώδη. Ένα ακόμα στοιχείο της νέας αυτής εποχής των DAEMONIA NYMPHE είναι ότι τα τραγούδια τους παίρνουν επιτέλους ένα πιο αυτοτελές σχήμα, καθιστώντας τα έτσι ικανά να σταθούν μόνα τους σε μια ζωντανή τους εκτέλεση. Ο δίσκος βρίθει από τους γνώριμους κυκλικούς υπνωτικούς ρυθμούς οι οποίοι συνδυάζονται μοναδικά με τα αναγραμματισμένα αισθήματα της χαράς και της λύπης που προκαλεί το άγγιγμα της μοίρας και περιγράφουν αυτολεξεί ο Σπύρος Γιασαφάκης, η Εύη Στεργίου καθώς και τα υπόλοιπα μέλη.
Όσα όμως και να πεις για τους Δαιμόνια Νύμφη είναι σε μεγάλο βαθμό αχρείαστα, αφού έχουμε να κάνουμε με ένα συγκρότημα που δεν βουτάει απλά στα σκοτεινά νερά της neofolk σκηνής, αλλά ξεθάβει αναμνήσεις του παρελθόντος με τρόπο αυθεντικό και καλαίσθητο. Με τον συγκεκριμένο δε δίσκο, αποδεικνύουν ότι είναι σε θέση να γεφυρώσουν τον παλιό με τον νέος τους ήχο, οριοθετώντας έτσι μια μεταβατική περίοδο προς τη νέα εποχή της μουσικής τους ύπαρξης. Αν τελικά κατάφερε να με αγγίξει το “Psychostasia”; Σας είπα ότι νιώθω αφοσιωμένος στο ένα και μοναδικό “Daemonia Nymphe”. Παρόλα αυτά, είναι από τις κυκλοφορίες που καλωσορίζεις στη ζωή σου ευχόμενος να συνδυαστούν με αξιομνημόνευτες στιγμές.
Να σημειώσουμε, τέλος, πως στην πρόσφατη επανέκδοση του δίσκου, υπάρχουν τρεις επιπλέον συνθέσεις, οι οποίες προέκυψαν κατά τη διάρκεια των παραστάσεων που βασίζονταν στο συγκεκριμένο άλμπουμ, και κάπως έτσι το σχήμα μοιάζει ολοκληρώνει τον συγκεκριμένο κύκλο.
Δαιμόνια Νύμφη @ Gagarin 205, 16/2/19
«Τοσούτον δ’ απολέλοιπεν η πόλις ημών περί το φρονείν και λέγειν τους άλλους ανθρώπους, ώσθ’ οι ταύτης μαθηταί των άλλων διδάσκαλοι γεγόνασι και το των Ελλήνων όνομα πεποίηκε μηκέτι του γένους, αλλά της διανοίας δοκείν είναι, και μάλλον Έλληνας καλείσθαι τους της παιδεύσεως της ημετέρας, ή τους της κοινής φύσεως μετέχοντας». Το παραπάνω χωρίο αποτελεί ίσως το πιο αμφιλεγόμενο της νεότερης ιστορίας μας. Πρόκειται για απόσπασμα από τον Πανηγυρικό του Ισοκράτη, από όπου υπάρχει (σε ελεύθερη μετάφραση) η περίφημη ρήση «Έλληνες είναι αυτοί που μετέχουν την ελληνικής παιδείας». Ωστόσο εμείς θα μείνουμε στην αρχή του χωρίου, όπου σε νεοελληνική μετάφραση αναφέρεται ότι «τόσο πολύ ξεπέρασε η πόλη μας (η Αθήνα) τους υπόλοιπους ανθρώπους στη σκέψη και στο λόγο, ώστε οι μαθητές της έγιναν δάσκαλοι των άλλων…». Δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος για να περιγράψει κανείς την θέση και το έργο των Δαιμόνια Νύμφη, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας τους, και παρακάτω θα καταλάβετε το γιατί.
Έχοντας αυτά κατά νου, και κουβαλώντας μαζί τις ατελείωτες αναμνήσεις που μου έχει προσφέρει το άκουσμα της μουσικής τους (ιδιαίτερα των δύο πρώτων δίσκων), η παρουσία μου το βράδυ του Σαββάτου στο Gagarin205 καθίστατο επιβεβλημένη. Διότι δέκα χρόνια απουσίας από τα συναυλιακά δρώμενα της χώρας μας είναι πολλά. Τόσα, που να βλέπεις μια ολόκληρη νέα γενιά ακροατών να γεμίζει ασφυκτικά το venue. Η ανυπομονησία όπως είναι λογικό είχε κατακλύσει τον χώρο, όπως και η ασφυκτική ζέστη που σε συνδυασμό με τον καπνό δοκίμασε αρκετά τις αντοχές των παραβρισκόμενων.
Το συγκρότημα δεν άργησε να ανέβει στη σκηνή, και ύστερα από μια μικρή εισαγωγή, βούτηξε στα άδυτα της ιστορίας του με τα “Krataia Asterope”, “Hymn to Bacchus” και “Daemonos”. Δεν θα μπορούσε να ζητήσει κανείς πιο, συναισθηματικά, φορτισμένο ξεκίνημα από μια μπάντα που έχει χαρίσει μεγάλες στιγμές στη neo folk μουσική κοινότητα (όχι μόνο σε τοπικό επίπεδο), καθώς την επιρροή που άσκησε μετέπειτα στην ελληνική black metal σκηνή, όπου τα συγκροτήματα το ένα μετά το άλλο άρχισε να παντρεύει παραδοσιακούς ήχους με την ακραία μουσική. Αλλά να γυρίσουμε στο πιο πρόσφατο παρελθόν, όπως έκανε και το συγκρότημα με το “Nature’s Metamorphosis”. Αν και το μεγαλύτερο μέρος του setlist καλύφθηκε από τους πρώτους δύο δίσκους, η μπάντα δεν θα μπορούσε να αγνοήσει τον δίσκο που την έκανε γνωστή σε ένα ευρύτερο και νεότερο κοινό, “Phychostasia”, ενώ αναφορές υπήρχαν και στον θεατρικό δίσκο “Macbeth”.
Στο “Selene’s Awakening Horos” έγινε πράξη αυτό που υπαινίχθηκε πιο πάνω. Οι Δαιμόνια Νύμφη δεν είναι από τα συγκροτήματα που προσεγγίζουν τη μουσική μονόπλευρα. Όπως και στην αρχαιότητα δεν νοείτο μουσική χωρίς χορό (σίγουρα όχι όπως την εννοούμε σήμερα), έτσι κι εδώ, το μεγαλύτερο μέρος της συναυλίας πλαισιώθηκε από δύο χορεύτριες που είτε με τα σώματα, είτε με την βοήθεια πυρσών, πρόσφεραν μια ολοκληρωμένη εμπειρία στη μουσική που ευαγγελίζεται το συγκρότημα. Μετά τα κομμάτια “Divided by Trophonios”, “Enchanting Oneiro”, “The Battle in Bernham Forest”, “Politeia of the Unnamed” και “Divine Goddess of Fertility”, ήρθε άλλη μια σημαντική στιγμή στην εμφάνιση της μπάντας. Ο λόγος γίνεται για τον περίφημο Επιτάφιο του Σείκιλου, όπου σύμφωνα με τους ειδικούς, αποτελεί το αρχαιότερο τραγούδι του οποίου σώζονται πλήρως τόσο οι στίχοι όσο και η μουσική, όπως και το πρώτο στάσιμο από τον Ορέστη του Ευριπίδη. Έτσι λοιπόν σε μια λιτή, αλλά δεόντως μυσταγωγική εκτέλεση από την Εύη Στεργίου, η μπάντα κατάφερε να μας δεκάδες αιώνες πίσω.
Όσο προχωρούσε η μουσική πορεία της συναυλίας, τόσο οι θεατές παρατηρούσαν έκθαμβοι τα δρώμενα πάνω στη σκηνή. Πρόκειται ίσως από τις πιο εντυπωσιακές συναυλίες, ελληνικής παραγωγής, που έχουμε παρακολουθήσει τα τελευταία πολλά χρόνια. Έτσι λοιπόν, με αμείωτο ρυθμό και μια λυτρωτική κορύφωση που διήρκησε τουλάχιστον μισή ώρα, η μπάντα με κομμάτια όπως “Psychostasia”, “Nemesis Rhamnousia” “Dios Astrapaiou”, “Dance of the Satyrs”, “Thracian Gaia”, “Tyrvasia” έφερε το κοινό σε μια τέτοια εκστατική κατάσταση όπου στο κλείσιμο της συναυλίας με τον χορό των Αναστενάρηδων, μερικοί δεν δίστασαν να ξεσπάσουν σε διονυσιακούς αλαλαγμούς.
Παίρνοντας μερικές ανάσες, και χωρίς ίσως να περιμένουν μια τόσο ένθερμη υποδοχή από το αθηναϊκό κοινό, η μπάντα βγήκε πάλι στην σκηνή παίζοντας ξανά το “Thracian Gaia”, χαράζοντας έτσι για πάντα στις μνήμες μας αυτή τους την εμφάνιση.
Κλείνοντας θα ήθελα να επισημάνω ότι πολλά από τα κομμάτια είχαν μια διαφορετική ενορχήστρωση, πολλές φορές εμπλουτισμένα με περισσότερες φωνές και όργανα, γεγονός που δηλώνει το ασίγαστο πάθος αυτής της μπάντας για την μουσική τους.
Αναρωτιέμαι ωστόσο, τι θα γινόταν αν η εμφάνιση των Νορβηγών Wardruna στην Αθήνα, συνέπιπτε με αυτή των Δαιμόνια Νύμφη σε έναν ανοιχτό και ανάλογης ιστορικής σημασίας, χώρο. Τροφή για σκέψη.
Επιμέλεια αφιερώματος: Νίκος Ζέρης
Φωτογραφίες: Μιχάλης Κουρής
