Ο Ολλανδός Jason Köhnen ανήκει στις σπάνιες περιπτώσεις μουσικών που καταπιάνονται με εντελώς διαφορετικά μουσικά είδη και το κάνουν πάντοτε με χαρακτηριστική επιτυχία. Η αλήθεια είναι πως παρακολουθούμε τη διαδρομή του από χρόνια, ωστόσο η αφορμή για αυτό το άρθρο ήρθε πριν από καιρό, όταν μέσω του bandcamp της Denovali Records ήρθε μια ειδοποίηση για την κυκλοφορία κάποιων Mansur, στους οποίους συμμετέχουν μέλη των The Kilimanjaro Darkjazz Ensemble. Το επιθετικό μάρκετινγκ έπιασε τόπο, καθώς οι TKDE αποτέλεσαν σημείο αναφοράς στο τελείωμα των 00s και στην χώρα μας, με αποκορύφωμα την εξαιρετική και σχεδόν κατάμεστη συναυλία τους στο Gagarin205 τον Νοέμβριο του 2011. Έτσι λοιπόν η ιδέα ήταν να γραφτεί κάτι για την συνέχεια των TKDE, τόσο για τους Masnur όσο και για τους The Lovecraft Sextext, άντε και για το side project των TKDE, τους Mount Fuji Doomjazz Corporation, αλλά ψάχνοντας λίγο παραπάνω για τον συνδετικό κρίκο των προαναφερθέντων σχημάτων παντού έβγαινε το όνομα του Jason Köhnen. Ε λοιπόν, κάθε άλλο παρά τυχαίο μπορεί να είναι αυτό, οπότε ας ρίξουμε μια ματιά σε αυτή την μουσική προσωπικότητα που έχει συνεισφέρει τόσο, ώστε η μουσική να καταφέρει να δημιουργήσει αναμνήσεις σε πολλούς από εμάς.
Παρότι θα ήθελα πολύ να μέναμε σε τρία – τέσσερα projects του Köhnen, θα έλεγα πως κρίνεται αναγκαίο να διανύσουμε όλη την δισκογραφική πορεία (είτε συνοπτικά, είτε πιο εκτεταμένα) όχι για να γεμίσουμε τις σελίδες με ονόματα και ημερομηνίες, αλλά πολύ περισσότερο για να κατανοήσουμε τις ζυμώσεις που συντελέστηκαν ώστε να κυκλοφορήσουν απίστευτοι δίσκοι, όπως το σαγηνευτικό “Here Be Dragons” από TKDE, ή το πιο metal “Solar Lovers” από Celestial Season, ή ακόμα ακόμα το EDM breakcore “Full Metal Racket” από τους Bong–Ra. Μιλάμε για είδη που τα σύνορά τους τα χωρίζει μια άβυσσος, κι όμως αυτός ο τύπος από την Ουτρέχτη καταφέρνει να ασχοληθεί με την ίδια επιτυχία σε τόσα διαφορετικά πράγματα, που μόνο για αυτόν τον λόγο είναι άξιο να ασχοληθείς μαζί του.
Παρόλα αυτά θα υπάρξουν πράγματα που θα αφήσουμε εκτός, όπως για παράδειγμα το death/thrash “In My Embrace” (1992) από τους Bluuurgh, το death “Unique Remains” (2015) των Korsakov, το drum n bass/break “Class of 1992” (2007) από τους Glowstyx, κυκλοφορίες με projects όπως τους Killahman Machine, Pagan Bacchus, Death Storm, Wormskull, Barney U.V., La Tentatrice, Voodoom, The Hard Way, The Thing With Five Eyes, The Giants Of Húsavík, Porcelain Minotaurs και Köhnen Pandi Duo. Ακόμα κι αν τα τέσσερα ονόματα έχουν τεράστιο ενδιαφέρον, ιδίως το “Locust Halo” (2009) των Porcelain Minotaurs και το “Darkness Comes In Two‘s” (2017) των Köhnen Pandi Duo, παρόλα αυτά δεν μπορούμε να ασχοληθούμε με συνεργασίες όπου είχαν σαν αποτέλεσμα μόνο μία κυκλοφορία, το μουσικολογικό ύφος των οποίων εμπεριέχεται σε μακροβιότερα συγκροτήματα με σαφέστερο δισκογραφικό αποτύπωμα.
The Jazzy Corner
The Kilimanjaro Darkjazz Ensemble
Ο Όλυμπος κι ο Κίσσαβος… λέει ένα ρητό, στην προκειμένη περίπτωση έχουμε το Κιλιμάντζαρο και το Φούτζι, που παρότι απέχουν χιλιάδες χιλιόμετρα μεταξύ τους, αποτελούν ωστόσο κορυφές της οροσειράς που ονομάζεται Darkjazz Ensemble. Το πρώτο από τα δύο project της ίδιας ομάδας μουσικών, είναι και προσωπικά αγαπημένο. Μιλάμε πάντα για τους TKDE, οι δίσκοι των οποίων αποτελούν το απόλυτο soundtrack για την αχαρτογράφητη εκείνη ζώνη του λυκόφωτος όπου το κάθε τι έχει (και δεν έχει) μια ονειρική υπόσταση, για την οποία μένει πάντα ένα μετέωρο ερωτηματικό για το αν θα καταφέρει να μετουσιωθεί σε ύλη. Το ομότιτλο ντεμπούτο το μακρινό -πια- 2006, αποτέλεσε για μένα την μισάνοιχτη πόρτα για το σκοτεινό δωμάτιο της «κινηματογραφικής» down tempo μουσικής. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Στις αρχές της νέα χιλιετίας, ο Jason Köhnen μαζί με τον Gideon Kiers σχημάτισαν τους TKDE, κυρίως σαν ντουέτο που δούλευε πάνω σε ήδη υπάρχοντα ήχο και ταινίες. Όπως είχε αναφέρει σε συνέντευξη που μου είχε παραχωρήσει για το ανεξάρτητο blog Projekt Fishtank «διασκευάζαμε μουσική συνδυάζοντας την με παλιές ταινίες βωβού κινηματογράφου. Λίγο μετά, ξεκινήσαμε να συνθέτουμε την δική μας μουσική, μιας και δεν βρήκαμε την ακριβή μουσική που θα θέλαμε να χρησιμοποιήσουμε. Αμέσως καταλάβαμε πως θέλαμε να καταπιαστούμε με την δημιουργία σκοτεινής, κινηματογραφικής τζαζ». Από εκεί και πέρα τα πράγματα πήραν πάνω κάτω τον δρόμο τους. Μετά το εξαιρετικό ντεμπούτο, ακολούθησε το επίσης εκπληκτικό και αρκετά ambient και αιθέριο “Here Be Dragons”, με την δισκογραφική τους πορεία να κλείνει με το πιο jazzy “From The Stairwell”. Είναι πολύ δύσκολο να ξεχωρίσεις στιγμές μέσα από τους δίσκους των TKDE, μιας και κάθε σύνθεση αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του μουσικού συνόλου. Είναι σαν να προσπαθείς να απομονώσεις μερικά κυβικά εκατοστά υγρασία από μια πνιγηρή ομίχλη. Ακατόρθωτο. Σίγουρα οι Bohren & Der Club Of Gore αποτέλεσαν μία κάποια επιρροή για το συγκρότημα, ωστόσο οι συνθετικές δομές είναι πιο πλούσιες, γεμάτες και μελωδικές σε σχέση με την αφαιρετική προσέγγιση των Bohren. Οι συνοδοιπόροι Dale Cooper Quartet and the Dictaphones και Povarovo, νομίζω ότι αποτελούν το καλύτερο σημείο αναφοράς για το τι παίζουν οι TKDE, ωστόσο μη ξεχνάμε ότι η ομάδα του Köhnen προηγήθηκε αυτών.
The Mount Fuji Doomjazz Corporation
Μόλις 2.119 μέτρα χωρίζουν την υψομετρική διαφορά των δύο βουνών, καθιστώντας έτσι αναπόφευκτα το Φούτζι τον μικρό αδελφό του όρους Κιλιμάντζαρο. Στην ίδια προαναφερθείσα συνέντευξη ο Köhnen ήταν ξεκάθαρος «είναι πολύ απλό, οι TKDE είναι γραμμικοί με μουσική βγαλμένη μέσα από στούντιο ενώ οι TMFDC βασίζονται απόλυτα στον αυτοσχεδιασμό». Πόσο πιο ξεκάθαρο να γίνει ότι το εν λόγω project αποτελούσε το στουντιακό ξεμπούκωμα μιας εξαιρετικής ομάδας μουσικών; Ίσως ο τίτλος του κομματιού “The Sexy Midnight Torture Show” που έρχεται στον δεύτερο δίσκο “Succubus” να περιγράφει την αλήθεια πιο γλαφυρά, μιας και δεν απέχει ιδιαίτερα από την πραγματικότητα. Οι τρεις κυκλοφορίες που βγήκαν εκτός των στουντιακών τειχών, αποτελούν πράγματι μια μαζοχιστική σχέση μεταξύ ηχητικών κυμάτων και τολμηρών αυτιών. Συνθέσεις χαμένες σε άχρονα, σχεδόν σαγηνευτικά και μονότονα μουσικά μονοπάτια, αψηφούν κάθε “πρέπει”, δημιουργώντας ένα πανάξιο και υπό όρους αυτόφωτο alter ego. Αν κάποιος δεν γνώριζε πιο από τα δύο βουνά υψώθηκε πρώτο, το Φούτζι θα έθετε σοβαρή υποψηφιότητα. Ωστόσο πλέον είναι καταδικασμένο να βρίσκεται για πάντα στην σκιά του Κιλιμάντζαρο.
Mansur
Πρόκειται για την επανεκκίνηση του ήχου που είχε για καιρό ξεχαστεί από τα τεφτέρια του Köhnen. Το πρώτο βήμα έγινε με το “Temple” το 2020, και κάπως έτσι μπήκε το μικρόβιο του επαναπροσδιορισμού της σκοτεινής αφαιρετικής ατμόσφαιρας με την χρήση ανατολίτικων μελωδιών. Πατώντας πάνω στα γνώριμα ambient δομικά στοιχεία, ο Dimitry El Demerdashi με το περίτεχνο ούτι του, καθώς και η αιθέρια φωνή της Martina Horváth (Thy Catafalque) δίνουν την χροιά που θέλει να προσδώσει ο Köhnen σε αυτό του το εγχείρημα. Πέρα από τους θρυλικούς Dead Can Dance και τους πιο συμβατικούς Irfan, δεν θυμάμαι άλλο σχήμα που να έχει ξετυλίξει με τέτοια μαεστρία το κουβάρι της μουσικής από την δύση έως την ανατολή. Το “Minotavrvs” έρχεται να επιβεβαιώσει αυτή την δήλωση καθώς παντρεύει τον αυτοσχεδιαστικό παράγοντα του The Mount Fuji Doomjazz Corporation, με μεσανατολίτικες χιτζάζ κλίμακες, προσφέροντας στον ακροατή μια άνευ προηγουμένου πρόκληση. Το πιο πρόσφατο “Oscuras Flores”, βαδίζει κι αυτό με την σειρά του στο ίδιο χρυσό μονοπάτι, αναδεικνύοντας σε υπερθετικό βαθμό το μοναδικό ηχόχρωμα της φωνής της Martina Horváth.
The Lovecraft Sextet
Η επανεκκίνηση με τους Mansur δεν θα μπορούσε να μείνει ποτέ μόνη της. Έτσι λοιπόν στο αλλοτινό δίπολο TKDE με TMFDC, σήμερα έχουμε το αυτοσχεδιαστικό μέρος της μουσικής του Köhnen να απορροφάτε από τους Mansur, ενώ το πιο γραμμικό να συναντάτε στους The Lovecraft Sextext. Η πρώτη επαφή του “In Memoriam” το 2021 με το κοινό του έγινε με κάποιον διστακτικό τρόπο. Με έναν νωχελικό down tempo ρυθμό βάδισε σε έναν μεγάλο βαθμό στα μονοπάτια του “From the Stairwell” των TKDE, χωρίς όμως να καταφέρνει να πιάσει ένα αντίστοιχο αισθητηριακό επίπεδο, αλλά πολύ περισσότερο δεν καταφέρνει να κόψει τον ομφάλιο λώρο με το παρελθόν. Οι δε neoclassical αναφορές του “De Mysteriis” (ευθεία αναφορά στο “De Mysteriis Dom Sathanas” των Mayhem) περισσότερο μπερδεύουν παρά εμπλουτίζουν τον ήχο. Ωστόσο το “Nights of Lust” ήρθε να διορθώσει αυτή την αλλοπρόσαλλη εκκίνηση, δίνοντας μια άλλη χροιά στο όλο project. Με μια εντελώς feel good διάθεση, ο δίσκος ακροβατεί μεταξύ dream synthwave και smooth jazz, αφήνοντας μια γλυκιά νοσταλγική επίγευση. Ο διάδοχος “Miserere” που θα κυκλοφορήσει την ίδια χρονιά, κρίνοντας από την σύνθεση του project, μάλλον θα στρίψει ξανά 180ο προς την σκοτεινή πλευρά της μουσικής. Θα επανέλθουν ξανά δυναμικά με το “The Horror Cosmic” την επόμενη χρονιά.
Beat Break Beat Break
Bong-Ra
Είναι σχεδόν αδύνατο να κρατήσεις επαφή με όλα τα project που έχει ασχοληθεί αυτός ο καλλιτέχνης. Τόσες διαφορετικές πτυχές της μουσικής του μετατρέπονται σε κομμάτια του παζλ που με έναν μυστηριώδη τρόπο καταφέρνουν να ενωθούν μεταξύ τους. Μεγαλύτερο παράδειγμα το προσφατο άλμπουμ των Bong–Ra, “Meditations” το οποίο ξεφεύγει αρκετά από το breakcore το οποίο πραγματεύεται η μπάντα εδώ και 24 χρόνια. Αντί να ακούσουμε το ακραία χορευτικό electro dance όλων των προηγούμενων δίσκων, ο Köhnen μέσω των Bong–Ra, αποφασίζει να καταπιαστεί με την Στωική φιλοσοφία (;), να κατεβάσει ρυθμούς και να βάλει ακόμα και σαξόφωνο σε ένα project που κυριαρχούσε το upbeat hip hop και τα αλλεπάλληλα breaks. Για αυτό λοιπόν καλύτερα να κάνουμε μια βουτιά στο παρελθόν, ακούγοντας το πιο στρωτό “Bikini Bandits, Kill! Kill! Kill!”, ή το τέρμα ανορθόδοξο “Full Metal Racket”, για να ανακαλύψουμε τι συμβαίνει σε αυτή την πλευρά της μουσικής.
White Darkness
Αν κάποτε σκεφτόμουν να επιστρέψω στα αμπάρια του Event Horizon του Paul W.S. Anderson, το “ToKAGE”, θα ήταν το τέλειο εναλλακτικό soundtrack για αυτή την αγωνιώδη περιπλάνησή μου. Ο δεύτερος δίσκος του εν λόγω ambient/ experimental/ industrial εγχειρήματος είναι αυτός που το μακρινό 2011 κέντρισε το ενδιαφέρον των ακροατών. Πυκνογραμμένος και προσηλωμένος σε μια συγκεκριμένη industrial αισθητική, δεν αφήνει περιθώρια σε όποιον τυχαία πέφτει πάνω του, να αποδράσει από το μαγνητικό του πεδίο. Πρόκειται για μια παγίδα, βλέποντας το artwork και την ονομασία των κομματιών προϊδεάζεσαι για μια αμιγώς πειραματική προσπάθεια που προορίζεται για τα αυτιά λίγων. ΟK η μουσική των White Darkness δεν είναι mainstream, ούτε όμως την διακατέχει κάποιος ελιτίστικος αυτοσκοπός.
Servants Of The Apocalyptic Goat Rave
Δεν θα μπορούσε να λείπει από την μουσική συλλογή αυτού του πολυπράγμονα κυρίου ένα project με ακραίο metal προσανατολισμό. Αποκρυπτογραφώντας το όνομα της μπάντας θα βρούμε μέσα industrial, black metal, ακόμα και breakcore στοιχεία. Ο ήχος πλησιάζει στον στριφνό συνθετικό αχταρμά των Limbonic Art, ενώ προσπαθεί πολύ να φτάσει την τελειότητα των Dødheimsgard, χωρίς όμως να τα καταφέρνει. Το “Queen of Darkness” είναι η πιο προσβάσιμη από τις δύο κυκλοφορίες του ντουέτου Köhnen και Jurgen Desmet. Παρά τα αλλεπάλληλα triggered blast beats που διαδέχονται τα ακραία φωνητικά, τα οποία με την σειρά τους ακολουθούν τα πριόνια των synths, επιτυγχάνεται μια κάποια ισορροπία με τα απόκοσμα ambient περάσματα και τις black metal κιθάρες. Άκουσμα δύσκολο και για λίγους, που όμως οι metal αναφορές του το καθιστούν ευπρόσδεκτο για τα αυτιά που το αντέχουν.
Doomdeath Ensemble
Celestial Season
Πρόκειται ίσως για το πιο ιστορικό συγκρότημα/project στο οποίο έχει συμμετάσχει ο Köhnen. Οι Celestial Season υπάρχουν από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, με ένα κενό την δεκαετία 2001-2011. Ξεκίνησαν σαν μια κλασική doom/death μπάντα, ακολουθώντας τα χνάρια των τεράστιων My Dying Bride και Paradise Lost. Με το “Forever Scarlet Passion” και πολύ περισσότερο το “Solar Lovers”, έβαλαν το δικό τους λιθαράκι, ακολουθώντας ταυτόχρονα το trend της εποχής. Δυστυχώς το μικρόβιο του mainstream τρύπωσε βαθιά στον μουσικό οργανισμό των Celestial Season, με αποτέλεσμα οι επόμενες τρεις κυκλοφορίες του συγκροτήματος να έχουν μια εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Από το ερεβώδες metal, στο σκονισμένο stoner όπως αυτό παίχτηκε από τους Fu Manchu και τους Kyuss. Αν αναρωτιέστε πως θα μπορούσαν τα ίδια μέλη να παίζουν δύο διαφορετικές μουσικές, η απάντηση είναι απλή. Δεν μπορούσαν. Μετά το “Solar Lovers” τα ιδρυτικά μέλη, οι αδελφοί Ruiters αποχωρούν, ενώ μετά το “Chrome” αποχωρεί κι ο Köhnen, ο οποίος κατείχε την θέση πίσω από τα ντραμς.
Η τρίτη περίοδος της μπάντας ξεκινάει το 2011, όταν ανακοινώθηκε η πρόσκλησή της στο Roadburn παίζοντας ολόκληρο το “Solar Lovers”. Η επανεκκίνηση έγινε με κάποια από τα ιδρυτικά μέλη, όπως τους Stefan Ruiters, Lucas van Slegtenhorst και φυσικά τον Jason Köhnen. Η μουσική κατεύθυνση όπως αναμένονταν συνεχίστηκε από εκεί που την άφησαν στο Roadburn. Έχοντας το “Solar Lovers” σαν τον συνθετικό τους βορρά στην πυξίδα τους, κυκλοφορούν το “The Secret Teachings” το 2020 και φέτος το “Mysterium I”, το οποίο θα είναι το πρώτο μέρος μια τριλογίας. Τίμιες κυκλοφορίες, που λειτουργούν περισσότερο σαν tribute μιας αλλοτινής εποχής, αφού το εν λόγω είδος ό,τι είναι να δώσει το έχει δώσει.
The Answer Lies In The Black Void
Αν και πρόκειται για ένα project που δεν μετράει πολλές κυκλοφορίες, άρα θα έπρεπε να συγκαταλεχθεί με την παραπάνω ονοματολόγια, ωστόσο το όλο εγχείρημα δείχνει πως έχει μέλλον μπροστά του και πως θα μας απασχολήσει πολύ. Η πρώτη επαφή του Köhnen με την Martina Horváth των Thy Catafalque μπορεί να έγινε με τους Mansur ωστόσο εδώ φαίνεται η πραγματική έκταση των ικανοτήτων της. Ο Köhnen γνωρίζει πολύ καλά πως το ηχητικό περιβάλλον στο οποίο νιώθει άνετα η Martina θα πρέπει να είναι πιο μεταλλικό. Η χρυσή τομή επιτυγχάνεται στις διακλαδώσεις του doom metal, με το ύφος να θυμίζει εν πολλοίς σε Draconian, στο γυναικείο κομμάτι τους. Μπορεί το “Forlorn” να μην δίνει το κάτι παραπάνω στην εν λόγω σκηνή, μιας και πολύ λίγο παρεκκλίνει προς το μουσικό σύμπαν του Köhnen, με τους πειραματισμούς να παραμένουν περιορισμένοι, ωστόσο αποκαλύπτεται μια ακόμη πλευρά του δημιουργού, που πλέον έχει αποδείξει με χίλιους τρόπους ότι μπορεί να προσαρμοστεί σε κάθε συνθετική ανάγκη.
Η επερχόμενη έλευση των Lovecraft Sextet και η αναμενόμενη αργότερα μέσα στην χρονιά των Mansur είναι ιδανική αφορμή για μια βαθιά βουτιά στο απέραντο μουσικό πέλαγος του Jason Köhnen. Το παραπάνω κείμενο λειτουργεί ως μια εισαγωγή, από εκεί και πέρα κάθε ακροατής μπορεί να εντοπίσει την ηχητική πλευρά του Köhnen που του ταιριάζει περισσότερο και να εμβαθύνει. Το μόνο σίγουρο είναι πως δεν θα σπαταλήσει τον χρόνο του.
Νίκος Ζέρης
